Zen & Pen week 25 - 2024

Het gebeurt in de diepe lagen

Heel soms ineens, merk je iets op dat verandert is door je beoefening. Het verrast je misschien, of je verandert een beetje ongemerkt en iemand anders zegt er iets over. Beoefenen doet iets in ons, maar het werkt heel natuurlijk en in de diepe lagen van onszelf. Het is niet als een grootscheepse verbouwing, waarbij je de hele boel omgooit. Het is niet zo rigoureus maar wel alomvattend. De verandering gaat schijnbaar ongemerkt. Zoals je niet kunt zien hoe in de natuur, vanuit de winter de lente ontstaat. Maar ineens denk je, hé een krokus. Of: oh daar komen de vogels weer terug. Of een zachte geur vertelt je dat er zacht weer in aantocht is.

Beoefening doet iets in je diepe lagen. Noem het je hart, je geest of je ziel. De verandering gebeurt toch wel. Het hoeft niet elke dag geweldig te gaan. De verandering ontstaat door je trouw, door het eindeloos terug keren, door het er zijn voor dit moment. Het is helemaal niet erg als het af en toe niet gaat. Als je onrustig bent, of er maar half bij, of er komen geen woorden uit je pen. Ook in de natuur gaat alles niet op rolletjes. Maar het gebeurt toch. Het is dus niet zo belangrijk dat het vandaag goed gaat. Het is belangrijk dat je doorgaat. Dan komt de lente uiteindelijk toch wel.

Zet je pen op papier. Schrijf over een verandering in je leven die heel geleidelijk ging. Wat is er langzaam veranderd? Hoe ben jij langzaam veranderd? Schrijf over een verandering die heel geleidelijk ging. Schrijf details op. En voel af en toe in je lijf, wat je gewaar wordt terwijl je erover schrijft.

De waarnemer

Bij je beoefening ontwikkel je een innerlijke waarnemer. Wie is het die opmerkt dat je bent afgeleid? Wie is het die zich uitdrukt in woorden op papier? Wie is het die nu en dan volkomen aanwezig is? En wie is het die dat opmerkt? Door je beoefening ontwikkel je een innerlijke waarnemer. En dat is wat je werkelijk bent. Dat bewustzijn, dat waarnemende zelf. Af en toe verlies je jezelf in afleiding, maar de waarnemer merkt het uiteindelijk op en brengt je weer terug bij het waarnemen van wat er hier en nu gaande is. We ontwikkelen de waarnemer door onze aandacht te brengen bij een focus in de meditatie, zoals de adem, geluiden, een slow motion, sensaties in je lichaam, je hartslag. Zo kun je opmerken of je daar wel of niet met je aandacht bent. En eindeloos terugkeren. Je focus is een soort anker. En je innerlijke waarnemer ontwikkelt zich en helpt je om steeds weer aanwezig te zijn.

Tijdens het schrijven is je vraag of het schrijfzetje je focuspunt. Je schrijft en associeert en dwaalt af. En je innerlijke waarnemer merkt het op en brengt je weer terug. Je schrijft op wat je nu gewaar bent, of je herhaalt je openingsvraag. Zo leren we onze innerlijke waarnemer kennen en keren we steeds terug naar wat hier en nu is.

Zet je pen op papier. We gaan schrijven over afleiding. Maar op een iets andere manier dan we gewend zijn. Schrijf over afleiding, in de derde persoon. Laat dus je innerlijke waarnemer over jouw aan het woord. Saskia droomt vaak weg. Dan denkt ze aan hoe het gaat met de wereld, of ze hoort ergens een geluid en gaat bedenken wat er daar gebeurt. Of ze denkt alvast vooruit, aan wat er straks komt en dan is ze niet hier en nu aanwezig.  Zo ga je schrijven over afleiding en afgeleid raken in de derde persoon. Soms durf je meer te verklappen, wanneer je iets meer afstand neemt en jezelf beschrijft vanuit het perspectief van de waarnemer. Wees maar eerlijk en verklap alles. We hebben allemaal gekke manieren om onszelf af te leiden, dus vergeef jezelf maar bij voorbaat. Schrijf over afleiding.

p.s. Dit schrijven in de derde persoon kun je op meer manieren toepassen in het dagboekschrijven. Een ander perspectief brengt je soms bij andere gewaarwordingen en inzichten.

Gevoelsexpressie

Enthousiasme

Zoek wat kleurtjes uit, die voor jou passen bij enthousiasme. Dan begin je te ‘tekenen’. Je hoeft niets te bedenken. Begin gewoon te bewegen. Kleuren, krassen, lijnen, groot, klein, snel, langzaam. Teken een gevoel van enthousiasme. Als je kritisch bent op jezelf, of teveel je best doet, teken dan met je onhandige hand. Je niet dominante hand. Dat is je ‘kindhand’, en die weet precies hoe het moet. Tekenen vanuit je gevoel. Beweeg, kleur, druk hard of zacht. Tot het voor je gevoel ‘klaar’ is. Dan pak je je pen en schrijf je het woord enthousiasme… en schrijf verder. Maar een lange lijst van alles wat jou enthousiast maakt. 

 Ps: Het uit het Grieks afkomstige woord enthousiasme begint met 'enthou', dat ontleend is aan het Griekse en theo (ἔνθεος): een innerlijke God of: God in zich hebbend. Mensen die enthousiast zijn, zijn dus door een godheid geïnspireerde personen. Geestdriftige mensen.

Kind

Eigenlijk is beoefenen een weg terug vinden naar alles wat je al kon toen je kind was, maar dan nu met je volwassen bewustzijn. Je kon al in het nu zijn.  Je merkte de dingen voor het eerst op. Je zintuigen waren open. Je blik was volkomen open en onbevangen. Je haalde adem met je hele lijfje. Je was lenig en ontspannen en liet de dingen op je af komen. Je had geen zorgen, want je was alleen in het huidige moment. Je gaf je zomaar over, in vertrouwen, je leefde enkel nu. Dat alles kon je allemaal toen je kind was. En je kunt het nu nog, je bent het alleen een beetje vergeten. Volwassen dingen, volwassen denken, butsen en rafels zitten in de weg. Misschien durf je niet meer zo te leven, zo vol vertrouwen. Maar je kunt het nog steeds. We beoefenen ons een weg terug naar het vermogen dat nooit weg was, alleen maar vergeten of onder het stof geraakt.

Zittend, schrijvend keren we terug naar dat oorspronkelijke vermogen om in het leven te leven zoals we zijn. Om nergens anders te zijn dan hier. Open, benieuwd, onbevangen, het leven te laten gebeuren. Het geeft niet als dat oefening vraagt. Jij bent niet de enige die de weg terug zoekt. Ik zoek die ook. Iedereen zoekt die. Laten we elkaar een hand geven en als vroeger hand in hand terug wandelen, naar ons vermogen om nu hier te zijn en te schrijven over wat er is, in dit moment.

Zet je pen op papier. Schrijf over een herinnering van in het nu zijn, uit je kindertijd. Een vakantie, ijsbloemen op de ruiten, buiten spelen, fantaseren met je speelgoed, iets proeven, iets zien, iets ruiken, iets voelen. Schrijf over een moment van in het nu zijn uit je kindertijd. Zo kun je je her-inneren, wat je altijd al kon. Nu, hier zijn. 10 minuten. 

 Zachter worden

Beoefenen maakt me zachter. Het is een heel geleidelijk proces. Het gaat niet ineens, maar zo langzaam dat het eerst nog onopgemerkt blijft. Het proces van het zachter worden gaat heel zachtjes. Maar ik voel het steeds meer. Mijn hart is zachter, mijn blik is zachter. Ik zit en ik blijf zachtjes aanwezig bij alles dat is. Ik schrijf en ik beschrijf mijn leven met een zachte pen. En in mijn dagelijks leven merk ik soms pas achteraf, dat ik zachter reageer, dat ik de dingen meer kan laten zoals ze zijn, dat mijn ambities verzachten, dat ik genoeg heb aan wat zich hier en nu ontvouwt. Om gedoe van anderen kan ik vaker glimlachen en om mijn eigen kronkels ook. Ik ben zachter geworden. Zacht was altijd al één van mijn lievelingswoorden. Het betekent zowel zacht van structuur, langzaam in de tijd, mild in je gevoel, voorzichtig, behoedzaam en afgestemd op wat er gebeurt. Dat alles ontwikkelt vanzelf wanneer je lange tijd beoefent. Je kunt het niet afdwingen, dat zou veel te hard zijn, je kunt het enkel toestaan te gebeuren. Zoals in de natuur een bloem zich zachtjes openvouwt, zo doen wij dat ook. Elke dag beoefenen is een beetje zonlicht, dat de blaadjes van de bloem die wij zijn, de moed geven om heel zachtjes open te gaan. Zo gaan we open, kwetsbaar en zacht, als een heel natuurlijk proces.

Zet je pen op papier. Maak een lijst en som alles op dat je kunt bedenken dat zacht is. Na een tijdje vind je iets dat je raakt. Daar schrijf je dan zachtjes over verder. 10 minuten.