Week 3 - 2025 - zen & pen

 

Deze week ben ik in Parijs. Ik post de schrijfzen alvast vooruit: 

Maandag

Gereedschap voor je beoefening

Beoefenaars hebben gereedschap. Als je mediteert, heb je een mat en een kussen nodig of een stoel. En je opmerkzame geest. Als je schrijft heb je pen en papier nodig. En je opmerkzame geest. Voor beoefenaars is gereedschap belangrijk. Zorg dat je beoefening eenvoudig is en comfortabel. Eenvoudig papier helpt je, het geeft je de ruimte en de vrijheid om alles te kunnen schrijven. Een pen die je tempo kan bijhouden helpt ook. Je wilt je pen niet met veel moeite over je papier moeten trekken. Voor schrijven zijn dus enkel een eenvoudig spiraalblok en een sappige gewillige pen nodig. Hoe gewoner je materiaal hoe beter. Want hoe mooier je dagboek, hoe groter de kans is dat je het gevoel hebt dat je netjes moet schrijven en ook mooie of bijzondere dingen moet schrijven. Zoek naar eenvoud en comfort.

Ook voor het mediteren heb je geen bijzondere spullen nodig. Je kunt mediteren op een stoel, met een bestandje dat je zo kunt aanklikken op internet, of je bestelt wat van mijn meditatiebestanden, of je bent gewoon 15 minuten stil en brengt je aandacht in wat zich hier en nu aandient. Je hebt geen dure kussens, futon’s, klankschalen, etherische oliën, meditatiemuziek of wat dan ook nodig. Zorg enkel dat je goed zit. Lijden zit je beoefening alleen maar in de weg. Dan ben je het lijden aan het beoefenen in plaats van je dwalende geest aan het leren kennen. Want daar gaat beoefening om; het leren kennen van je eigen geest. Hoe het dwaalt, zich weer focust, verzacht, verhard, associeert, verwilderd, kalmeert, zich opent, tot rust komt, aanwezig is, de stilte betreedt.

Je kunt dus gewoon zitten op een stoel, of op een eenvoudig kussen op de grond. Je kunt gewoon schrijven in een goedkoop spiraalblok met een fijne ballpoint. Hoe eenvoudiger je materiaal en je beoefening, hoe sneller kom je in contact met je eigen complexiteit en die van de wereld waarin we leven. Het is goed om die te ontmoeten, al is het niet altijd comfortabel. Want hoe eenvoudiger de situatie hoe beter: gewoon zitten en niets doen, vervolgens schrijvend je hele stroom van gewaarzijn noteren. Hoe eenvoudiger de situatie, hoe zichtbaarder, voelbaarder, ervaarbaarder je opmerkzame of juist dwalende geest is.

Beoefenen is echt niet altijd comfortabel. Soms komt er geweldig veel onrust in je omhoog, of angst, of verwarring, of oordelen. Je kunt oefenen om alles te verwelkomen, een plek te geven, de mogelijkheid bieden er te zijn. Dat is je beoefening: laten zijn wat is, ieder moment zichzelf laten ontvouwen, het opmerken, het opschrijven, het verwelkomen, zonder het vast te grijpen, zonder het te hoeven be-grijpen. Dit beoefenen is de kunst. Goed gereedschap is dan je houvast. Net als je eigen trouw aan deze beoefening.

Zet je pen op papier:  Schrijf alles dat je weet over eenvoud. Associeer, volg je pen. Probeer niet iets briljants te schrijven of te ontdekken. Schrijf alles wat je weet over eenvoud. Hou je ervan, ben je er bang voor? Zoek je het, vermijd je het of heb je er nog nooit zo over nagedacht? Schrijf over eenvoud, 10 minuten.

 

Dinsdag

Waarom schrijf je?

Allemaal kennen we het verlangen om gehoord en gezien te worden. We hopen dat iemand ons, zo nu en dan, eens helemaal laat uitvertellen. We hopen dat iemand ons werkelijk ziet. Dat wat in ons leeft, naar buiten mag komen, zonder commentaar, zonder tegenspraak, zonder dooddoeners, zonder oordeel. Ons binnenste wil naar buiten komen. Dat is een heel menselijk gegeven. Zo werkt het in het leven. Het zaad wil bloem worden en zich openen, de vrucht wil zich schenken in al haar zoetheid. Het binnenste wil naar buiten komen. De ervaring dat iemand buiten ons alle aandacht kan geven aan dat wat uit ons tevoorschijn komt, is heel zeldzaam.  Als ze ontstaat, kostbaar en dierbaar. Maar wijzelf kunnen elke dag oefenen deze ruimte voor ons binnenste te creëren.

We zetten onze pen op een wit blad. We stellen onszelf een vraag, of we hebben een open zin, of we kijken naar een afbeelding…. En dan vanuit een verlegen binnenste komt iets in beweging. Ons binnenste wil naar buiten komen. Door te schrijven geven we het ruimte, nodigen we het uit, luisteren we met al onze aandacht naar wat zich een weg naar buiten baant. Schrijven is spreken en luisteren in één. Het is een oefening. Ons losjes naar binnen openen en het binnenste uitnodigen zich te laten zien en horen. Tegelijk is het een achteroverleunen met eindeloos geduld en luisteren, luisteren, luisteren.  Daarom schrijven we. Het is een oefening in geven en ontvangen tegelijk. Het is een waarachtige verbinding met jezelf aangaan.

Zet je pen op papier. Je start vanuit een vraag of een zin. Hou je pen de gehele tien minuten in beweging. Stok je? Herhaal dan je laatste zin, schrijf op wat je waarneemt, noteer wat je denkt of vindt,  of voelt. Val in herhaling, schrijf tien keer dezelfde zin op. Wacht tot een nieuwe Golf komt. Heb geduld. Het binnenste wil naar buiten komen, soms is het gewoon even verlegen. Stel de begin vraag nogmaals…. Schrijf verder. De vraag is: wat in jou, wil tevoorschijn komen? Tien minuten.

Woensdag

Het kind dat je was

De gevoelens van het kind dat je ooit was

Kregen ze ruimte

Mochten ze bestaan

De gevoelens van het kind dat je ooit was

Heb je ze waargenomen, mochten ze naar buiten komen

Werden ze gehoord

Kregen ze ruimte

De gevoelens van het kind dat je ooit was

 

Schrijf een brief aan het kind dat je was, vol met gevoel.

Open je hart. Wees maar zacht voor je zelf. Zeg maar wat je te zeggen hebt. Er is ruimte voor alles. Geef het maar bestaansrecht. 10 minuten. 

Donderdag

Twee schrijfdocenten

Zen & pen schrijfbeoefening leerde ik van Natalie Goldberg, schrijfster van het boek “writing down the bones”. Ze is zen beoefenaar en schrijver. Julia Cameron een andere leraar, schrijfster van het boek “the artist’s way”, stelt ook voor elke dag te schrijven. Ze noemt dat “the morning pages”. Voor haar is het niet zozeer een zen beoefening, als wel een creatieve beoefening. Ze gebruikt dit ochtend schrijven als manier om creatief vrijer te worden. Ze zegt: “wanneer je elke dag begint met vrijheid, met niet kunnen falen, met niets hoeven presteren, dan verandert er iets in je”. Zoiets heeft effect op de rest van de dag. Als het eerste wat je doet s’morgens vrijheid is en goed genoeg zijn, voedt dat je dag. Na een tijd merk je dat je ook vrijer wordt op andere gebieden. Zo helpt ze je om je creatief te bevrijden. En om intuïtieve inspiratie toe te laten.

Al dit schrijven werkt het best wanneer je het zo vroeg mogelijk op je dag doet. Dus als eerste. Voor je veel hebt gesproken, iets hebt gelezen, prikkels hebt ingenomen. S’morgens ben je weer een beetje nieuw, vers, blanco. Goldberg zegt, bestudeer je geest (zoals in de zen), merk op hoe in je schrijven, de bewegingen van je geest zichtbaar worden. Cameron zegt: geef jezelf toestemming om de meest vreselijk troep te schrijven. Je hoeft alleen maar de bladzijden te vullen. Je kunt dit niet fout doen. Er is niets waarvoor je je best hoeft te doen. Gewoon alles schrijven dat in je opkomt, zonder filter, zonder kritiek, zonder streven.

Goldberg en Cameron zijn goede vrienden. En ze zijn heel verschillend. In mij zijn ze ook goede vrienden. In mijn beoefening ook. Ik verenig wat ik van ze leerde in mijn beoefening. Ik geef mezelf alle vrijheid, én ik bestudeer wat ik met die vrijheid doe. Ik mag troep schrijven, en ik onderzoek hoe ik daar op reageer. Ik beoefen dus met het laten vieren van de teugels en het onderzoeken van wat er dan in mij gebeurt. Creativiteit & Zen.

Zet je pen op papier: Start te schrijven zonder onderwerp. Schrijf gewoon de 10 minuten vol. Het mag alle kanten opgaan. Je kunt het niet fout doen. Merk op hoe je van het ene naar het andere beweegt. Zonder daar een oordeel over te vellen. Laat de teugels maar vieren. 10 minuten.

 

Vrijdag 

Gevoelsexpressie

Stilte

Na een meditatie over stilte, of een moment van stilte, pak je een pen, potlood of stift. In je schrijfschrift teken je van links naar rechts over de lijnen. Een doorgaande beweging, van link naar rechts, en weer terug, zo beweeg je over je papier, over de lijnen in je schrift. Lijnen waartussen je straks kunt schrijven. Doe dit tekenen een tijdje heel geconcentreerd en in stilte. Ondertussen herinner je je een belangrijk moment van stilte.

Ga zo door, tot het jouw moment is om te gaan schrijven. Begin met “ik herinner me…” en schrijf over een belangrijk moment of een belangrijke ervaring van stilte. Schrijf zo 10 minuten door. Schrijf over stilte, tussen de lijnen die je tekende.